Jak sprawdzić, czy zacisk hamulcowy działa prawidłowo?
Jak rozpoznać problemy z zaciskiem hamulcowym?
Kiedy auto zaczyna się zachowywać inaczej podczas hamowania, to od razu zapala się czerwona lampka. Często przyczyną jest coś z zaciskiem hamulcowym. Jakie sygnały wysyła nam samochód, gdy zacisk zaczyna szwankować? Najczęściej zauważam nierównomierne zużycie klocków hamulcowych. Na przykład, w Fordzie Focusie z przodu, może być tak, że zewnętrzny klocek jest już cienki jak papier, a wewnętrzny wygląda prawie jak nowy. To klasyczny objaw zacinającego się tłoczka albo zapieczonych prowadnic zacisku.
Innym, bardzo wyraźnym symptomem, który od razu rzuca się w oczy, jest ściąganie auta w jedną stronę podczas hamowania. Wyobraź sobie, że jedziesz prostą drogą i gdy naciskasz pedał hamulca, samochód nagle skręca w prawo. To świadczy o tym, że zacisk po lewej stronie nie działa tak efektywnie jak ten po prawej – albo odwrotnie. Widać to szczególnie w starszych modelach, na przykład w Volkswagenie Golfie V, gdzie korozja na prowadnicach zacisków jest częstym problemem.
Czasami słychać też niepokojące metaliczne dźwięki dochodzące z okolic kół. Nie mylić tego ze zużytymi klockami, które piszczą. Uszkodzony zacisk może powodować tarcie metal o metal, jeśli klocek nie odbija prawidłowo od tarczy po zwolnieniu hamulca. To może być charakterystyczny szum, a nawet zgrzyt, szczególnie po puszczeniu pedału.
Jak sprawdzić zacisk hamulcowy?
Jak to sprawdzić na własne oczy, zanim przyjedzie się do warsztatu? Pierwsza rzecz, na którą zwracam uwagę, to gołym okiem widoczne wycieki płynu hamulcowego. Czerwone plamy w okolicy zacisku, albo mokra powierzchnia – to znak, że jakiś uszczelniacz puścił, najczęściej na tłoczku. Widziałem to nieraz w Oplach Astrach J, gdzie uszczelnienia potrafią z czasem popękać.
Trzeba też zajrzeć na sam tłoczek. Jeśli jest mocno skorodowany, pokryty rdzawym nalotem, to wiadomo, że nie będzie się swobodnie przesuwał w cylindrze zacisku. Dotyczy to zwłaszcza aut, które sporo stały nieużywane. Patrzę też na prowadnice zacisku – to takie dwa bolce, po których przesuwa się zacisk w nadwoziu. Jeśli są suche, brudne, albo co gorsza, zardzewiałe, to cała konstrukcja będzie się zacinać. Często w starszych Skodach Octaviach z tylnymi hamulcami tarczowymi te prowadnice potrafią być w opłakanym stanie.
Poza oglądaniem, ważny jest test drogowy. Na pustej drodze, gdzie nikomu nie przeszkadzamy, warto kilka razy mocniej zahamować. Obserwujemy, jak auto reaguje. Czy ściąga w bok? Czy hamowanie jest płynne i równe? Po zatrzymaniu, można spróbować powoli toczyć się, na przykład na luzie. Jeśli czujemy opór, tak jakby coś trzymało przy kole, to kolejny sygnał, że zacisk się nie odpuszcza. W BMW serii 3 (np. E90), gdzie hamulce są dość wydajne, taki opór jest od razu wyczuwalny.
Innym, prostym sposobem, który pozwala wstępnie ocenić sytuację, jest podniesienie auta i ręczne zakręcenie kołem. Jeśli zacisk działa prawidłowo, koło powinno obracać się swobodnie, z minimalnym oporem. Jeśli czujemy, że coś trzyma, albo kręci się z wyraźnym wysiłkiem, to zacisk prawdopodobnie nie odbija. Ewentualnie może to być też problem z łożyskiem koła, ale w kontekście hamulców, najczęściej winny jest zacisk. Sprawdzam też, czy nie ma wyraźnego luzu na piaście, ale to już trochę inny temat.
Bardzo pomocnym narzędziem jest termometr na podczerwień. Po przejechaniu kilku kilometrów, szczególnie z kilkoma hamowaniami, mierzę temperaturę tarcz hamulcowych na wszystkich kołach. Różnice w temperaturze większe niż 50 stopni Celsjusza między tarczami na tej samej osi, albo między przednią a tylną osią, są bardzo silnym sygnałem problemu z zaciskiem. Ta cieplejsza tarcza wskazuje na zacisk, który cały czas delikatnie trzyma, przegrzewając tarczę i klocki. Widziałem już tarcze, które po ostrzejszej jeździe na trasie były tak gorące, że dało się na nich usmażyć jajecznicę – a po drugiej stronie osi były tylko ciepłe.
Naprawa czy wymiana zacisku?
Jeśli zdecydujemy się na naprawę, a nie wymianę całego zacisku, to zazwyczaj sprowadza się to do rozbiórki i konserwacji. Zdejmuję zacisk, wyjmuję tłoczek, często pod ciśnieniem powietrza. Potem wszystko dokładnie czyszczę – cylinder zacisku, prowadnice, gniazda uszczelnień. Stare smary usuwam, rdzę szlifuję lub usuwam specjalnymi środkami. Następnie zakładam nowe uszczelniacze – tak zwane „gumki” – i nowy mieszek na tłoczek. Prowadnice czyszczę i smaruję specjalnym, wysokotemperaturowym smarem do zacisków. W niektórych autach, np. w Renault Megane, prowadnice potrafią być tak zapieczone, że trzeba się sporo nagimnastykować, żeby je wyciągnąć. Montaż odbywa się w odwrotnej kolejności, pamiętając o odpowiednim odpowietrzeniu układu hamulcowego.
Decyzja, kiedy wymienić, a kiedy naprawić, zależy od stanu zacisku. Jeśli tłoczek jest mocno skorodowany, ma wżery, albo cylinder zacisku jest uszkodzony, to naprawa nie ma sensu – korozja zniszczy nowe uszczelnienia w krótkim czasie. Wtedy jedynym sensownym rozwiązaniem jest wymiana zacisku na nowy lub regenerowany. Koszt regenerowanego zacisku na przykład do Audi A4 (B6/B7) to często kilkaset złotych, plus koszt montażu i odpowietrzenia. Zupełnie nowy, oryginalny zacisk to już znacznie większy wydatek, często przekraczający tysiąc złotych. Naprawa z zestawem uszczelnień i smarami to zazwyczaj kilkadziesiąt do stu kilkudziesięciu złotych za same części, plus robocizna. Trzeba to kalkulować, ale bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Dlatego warto zlecić takie prace w profesjonalnym serwisie. Z układem hamulcowym nie ma żartów. Błędy w montażu, użycie niewłaściwych smarów (np. zwykłego smaru grafitowego, który rozpuści uszczelnienia), czy niedokładne odpowietrzenie mogą prowadzić do poważnych awarii i utraty panowania nad pojazdem. Poza tym, wiele części zamiennych ma gwarancję, ale tylko wtedy, gdy są montowane przez uprawniony warsztat. Ryzyko popełnienia błędu przy samodzielnej naprawie zacisku, szczególnie bez odpowiednich narzędzi i wiedzy, jest spore. Widziałem już, jak ludzie próbowali wbić tłoczek młotkiem albo używali benzyny do czyszczenia uszczelnień – to prosta droga do katastrofy.
Z myślą o bezpieczeństwie naszych klientów i promowaniu prawidłowej diagnostyki, przygotowaliśmy specjalną ofertę. Chętnie dokonamy dla Państwa bezpłatnej diagnostyki układu hamulcowego. Sprawdzimy stan klocków, tarcz, przewodów, płynu hamulcowego i właśnie zacisków. To nic nie kosztuje, a daje pewność co do stanu najważniejszego systemu w Państwa aucie. Zapraszamy do kontaktu i umówienia się na taką kontrolę. W końcu bezpieczeństwo jazdy to priorytet.
