Wymiana oleju w manualnej skrzyni biegów po zakupie auta – czy to konieczne?

Zakup auta i co dalej? Rzadko zdarza się zakup używanego samochodu, wraz z którym otrzymujemy całą książkę serwisową i mamy punkt po punkcie wypisane czynności serwisowe, którym auto zostało poddane. Często też poprzedni właściciel auta nie umie precyzyjnie powiedzieć kiedy wymieniał filtry, klocki hamulcowe czy oleje w silniku i skrzyni biegów. W dodatku wielu z nas pamięta o wymianie oleju silnikowego, a stan hamulców koniec końców zostanie ujawniony przy przeglądzie, to często pomijanym elementem eksploatacji samochodu jest wymiana oleju skrzyni biegów. Tym bardziej że na rynku funkcjonuje opinia, o tzw. lifetime oil, czyli oleju “dożywotnim”, którego wymieniać nie trzeba. Więc manualna skrzynia biegów i jej konserwacja to temat często pomijany przez właścicieli aut.

Czy wymiana oleju w manualnej skrzyni biegów jest konieczna?

“Dożywotność” oleju w praktyce, jak określają producenci samochodów, oznacza brak potrzeby jego wymiany w okresie gwarancji, jaką daje producent na bezawaryjne działanie samochodu. Eksperci natomiast zalecają wymianę oleju w manualnej skrzyni biegów co 80 – 100 tysięcy kilometrów, bo:

• Olej starzejąc się, traci lepkość i właściwości smarne,
• Na skutek pracy pojawiają się w oleju zanieczyszczenia i opiłki metalu.

Dlatego, przy nieznanej historii serwisowej, stojąc przed ewentualnym uszkodzeniem skrzyni biegów, której naprawa od kilku do kilkanaście tysięcy złotych, w porównaniu do kilkuset złotych kosztów wymiany oleju, nie warto ryzykować. Koszt wymiany oleju w skrzyni biegów to ułamek kosztów naprawy skrzyni. Ile kosztuje wymiana oleju? Wszystko zależy od miejsca wymiany i zastosowanego oleju. Mineralne oleje kosztują około 50 PLN za 1 litr, syntetyczne nawet 100-150 PLN (markowe 150-150 PLN) za 1 litr. Koszt wymiany też jest zróżnicowany: Autoryzowany serwis samochodów za usługę wymiany może policzyć od 250 do 700 PLN, natomiast lokalny mechanik, np. w mieście Poznań za usługę policzy, w zależności od warsztatu od 40 do 100 PLN.

Objawy zużytego oleju w skrzyni biegów

Najlepiej, gdyby serwis samochodów był notowany, a kolejne konieczne do wykonania czynności eksploatacyjne zaplanowane i w odpowiednim czasie realizowane. Nie każdy z nas jednak jest tak systematyczny i często reaguje dopiero gdy auto sygnalizuje niedomaganie. Prawdopodobnie każdy kierowca zauważy w swoim samochodzie objawy zużytego oleju w skrzyni, które wskazują na konieczność jego wymiany: 

• Trudność w zmianie biegów — biegi wchodzą z oporem, wymagają większej siły, 
• Słychać szumy i nietypowe dźwięki — szczególnie jazdy na luzie, przyspieszania czy przy zmianie przełożeń, 
• Szarpanie przy zmianie biegów,
• Przegrzewanie się skrzyni biegów,
• Olej zmienił barwę na ciemny i zapach przypominający spaleniznę.

Jak często należy wymieniać olej w skrzyni manualnej?

Choć specjaliści zalecają standardowo wymianę oleju skrzyni biegów co 80 000–100 000 km lub co 5–6 lat, interwał ten też zależy od stylu jazdy i warunków eksploatacji auta. Czynnikami, które przyspieszają zużycie oleju, jest jazda po mieście, czyli eksploatacja auta na krótkich trasach. Olej też częściej trzeba wymieniać przy jeździe w trudnym terenie, z przyczepą, a także żywotność oleju wydatnie skracają przeciążenia i częsta zmiana biegów, co ma miejsce przy sportowym stylu jazdy. 

W zależności od marki, producenci mają swoje zalecenia kiedy wymieniać olej w skrzyni biegów:

Jak prawidłowo wymienić olej w skrzyni biegów?

Choć samodzielna wymiana oleju w manualnej skrzyni biegów jest możliwa, to trzeba do tego posiadać trochę doświadczenia, mieć odpowiednie narzędzia i dostęp do kanału lub podnośnika. Dlatego lepiej zlecić te czynności warsztatowi, który dodatkowo sprawdzi stan skrzyni biegów oraz zniweluje ewentualne wycieki.

Istotną wiedzą jest również to, jaki olej do manualnej skrzyni biegów zastosować. Dobierając olej, kierujemy się jego lepkością i specyfikacją API. Lepkość określa płynność i gęstość oleju i jego zachowanie się w różnych temperaturach. Na przykład olej 75W-90: pierwszy parametr — 75W mówi o zachowaniu się oleju zimą, w niskich temperaturach, drugi parametr — liczba 90 z kolei, określa zachowanie się oleju w temperaturach wysokich.

Specyfikacja API, stworzona przez amerykański instytut, mówi o przeznaczeniu oleju, na przykład GL-4 jest do skrzyń manualnych. Nie należy mieszać olejów o różnej specyfikacji, chyba że producent dopuszcza ich mieszanie.

Podsumowanie

Jeśli miałeś wątpliwości czy wymieniać olej w skrzyni biegów po zakupie używanego auta, ten tekst powinien je rozwiać. Z całą pewnością warto to zrobić, bo to ułamek kosztów naprawy skrzyni biegów, która może zostać uszkodzona, gdy będzie pracować w pełnym metalowych opiłków, zużytym oleju. W każdym wypadku brak historii serwisowej powinien być wskazaniem do wymiany płynów eksploatacyjnych. A wymiana oleju to cena utrzymania pojazdu w sprawności.