Po wymianie płynu hamulcowego hamulce działają słabo – co jest nie tak?
Słabe hamulce po wymianie płynu hamulcowego – przyczyny i rozwiązania
Słabe hamulce po wymianie płynu to kłopot, z którym boryka się niejededen kierowca. Często to sprawa prosta, ale bywa, że wskazuje na coś poważniejszego. Z mojego doświadczenia wiem, że najczęściej powodem jest po prostu obecność powietrza w układzie hamulcowym. Wyobraź sobie elastyczny przewód – płyn hamulcowy jest praktycznie nieściśliwy, więc energia z pedału przenosi się błyskawicznie na zaciski. Powietrze natomiast daje się ścisnąć. Kiedy w układzie znajdzie się choć trochę, pedał hamulca staje się gąbczasty, wpada głębiej, a siła hamowania jest znacznie mniejsza. Ten problem pojawia się często, gdy płyn był spuszczany z układu, na przykład podczas wymiany zacisków czy przewodów, a potem nie został on prawidłowo odpowietrzony.
Jak poznać, że w układzie siedzi powietrze?
Najbardziej rzucającym się w oczy objawem jest właśnie ten „miękki” pedał. Zamiast stawiać solidny opór już na początku ruchu, pedał zapada się, często aż do podłogi, zanim poczujesz jakąś reakcję hamulców. Czasami siła hamowania jest nierówna, co widać zwłaszcza przy ostrzejszym hamowaniu – jedno koło hamuje mocniej, drugie słabiej. Prosty test, który możesz zrobić samemu na postoju: pompuj pedałem hamulca kilka razy. Jeśli za każdym kolejnym naciśnięciem pedał staje się twardszy i stawia większy opór, to niemal pewne, że masz powietrze w systemie. Jeśli po chwili postoju problem powraca, to sprawa jest jasna.
Odpowietrzanie układu hamulcowego – klucz do sukcesu
Odpowietrzanie układu hamulcowego to kluczowa sprawa. Można to robić na kilka sposobów. Najpopularniejsza metoda „na dwie osoby” – jedna pompuje pedałem, druga luzuje odpowietrznik przy zaciskach. Ważne jest, żeby robić to w odpowiedniej kolejności, zaczynając od koła najdalej położonego od pompy hamulcowej. Zazwyczaj to prawe tylne, potem lewe tylne, prawe przednie i lewe przednie. Są też metody z użyciem specjalnych pomp próżniowych, które wysysają powietrze z układu. To szybszy i często bardziej efektywny sposób, zwłaszcza w nowoczesnych autach z systemami ABS/ESP, gdzie odpowietrzenie bywa bardziej skomplikowane. Warto pamiętać, że przy odpowietrzaniu poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym musi być cały czas kontrolowany i uzupełniany, żeby przypadkiem nie wciągnąć powietrza z powrotem.
Właściwy rodzaj płynu hamulcowego ma znaczenie
Czasami przyczyną słabych hamulców po wymianie płynu może być po prostu użycie niewłaściwego rodzaju płynu. Płyny hamulcowe różnią się standardami, które określają ich parametry, głównie temperaturę wrzenia. Mamy DOT 3, DOT 4, DOT 5.1, a także DOT 5 (na bazie silikonu, rzadko używany w zwykłych autach). Najpopularniejsze to DOT 4 i DOT 3. Płyny o wyższym standardzie, jak DOT 4 czy DOT 5.1, mają wyższą temperaturę wrzenia, co jest ważne przy intensywnej jeździe i częstym hamowaniu, bo płyn nie zagotuje się, tworząc pęcherzyki pary, które działają jak powietrze. Mieszanie płynów o różnych standardach (np. DOT 3 z DOT 4) jest zazwyczaj dopuszczalne, o ile są na bazie glikolu (jak DOT 3, 4 i 5.1), ale zawsze lepiej stosować ten zalecany przez producenta auta. Użycie płynu DOT 5, który jest na bazie silikonu, w układzie przeznaczonym do płynów glikolowych (DOT 3, 4, 5.1) może skończyć się uszkodzeniem uszczelnień i w efekcie brakiem hamulców.
A co, jeśli problem pojawił się mimo prawidłowej wymiany i płynu?
Może to być niefortunny zbieg okoliczności i awaria pompy hamulcowej. Choć rzadziej, zdarza się, że uszczelnienia w pompie, które latami pracowały w stałym środowisku, „nie polubią” świeżego płynu i zaczną przepuszczać. Uszkodzona pompa hamulcowa objawia się właśnie „wpadającym” pedałem, który nie stawia oporu, nawet po kilkukrotnym naciśnięciu. Można też zauważyć wycieki płynu w okolicach pompy, pod maską, w miejscu mocowania do serwa. To już sprawa poważniejsza i wymaga wymiany pompy.
Kiedy udać się do warsztatu?
Kiedy samodzielne działania nie przynoszą rezultatu, a hamulce nadal zachowują się dziwnie, to sygnał, że czas na wizytę w warsztacie. Jeśli po kilku próbach odpowietrzenia pedał nadal jest miękki, albo co gorsza – problem się nasila – nie ma co ryzykować. Mechanik ma dostęp do sprzętu, o którym wspominałem, jak pompy próżniowe, a także wiedzę o specyficznych procedurach odpowietrzania dla konkretnych modeli samochodów, zwłaszcza tych z rozbudowanymi systemami ABS/ESP. Czasami konieczne jest użycie testera diagnostycznego, żeby aktywować poszczególne zawory w module ABS podczas odpowietrzania, co jest niemożliwe do zrobienia bez odpowiedniego narzędzia.
Jak uniknąć problemów przy kolejnej wymianie płynu hamulcowego?
Aby uniknąć tego typu problemów przy kolejnej wymianie płynu hamulcowego, warto zastosować kilka prostych zasad. Przede wszystkim używaj zawsze płynu hamulcowego spełniającego normy producenta samochodu i pochodzącego od sprawdzonego dostawcy. Nie kupuj najtańszego płynu „no-name”. Procedurę wymiany i odpowietrzania warto powierzyć profesjonalistom. W warsztacie mamy doświadczenie, odpowiednie narzędzia i przede wszystkim wiedzę o specyfice danego modelu auta.
Co jeszcze zyskuje się, powierzając wymianę płynu mechanikowi?
Powierzenie wymiany płynu hamulcowego mechanikowi to nie tylko gwarancja prawidłowego napełnienia układu i skutecznego odpowietrzenia. To także okazja do ogólnego przeglądu stanu układu hamulcowego. Mechanik może zauważyć początkowe wycieki z przewodów, uszkodzenia gumowych osłon na zaciskach, rdzę na elementach metalowych. Wczesne wykrycie takich problemów pozwala uniknąć poważniejszych awarii w przyszłości.
Gdy problem leży jeszcze głębiej
Jeśli mimo wszystkich tych działań – prawidłowej wymiany płynu, dokładnego odpowietrzenia, sprawdzenia pompy hamulcowej – hamulce nadal nie działają dobrze, to znak, że problem leży głębiej. Wtedy konieczna jest bardziej zaawansowana diagnostyka. Może okazać się, że problem dotyczy samych zacisków hamulcowych – zapieczone tłoczki, uszkodzone prowadnice. Czasami uszkodzeniu ulegają przewody hamulcowe, zarówno te sztywne metalowe, jak i elastyczne gumowe – mogą być przetarte, spuchnięte, co ogranicza przepływ płynu. W nowoczesnych samochodach problem może leżeć w module ABS – jego awaria może wpływać na działanie hamulców. Wtedy konieczna jest diagnostyka komputerowa, żeby odczytać ewentualne błędy i zlokalizować uszkodzony komponent. Tego typu problemy wymagają już specjalistycznego sprzętu i wiedzy, więc tu pomoc warsztatu jest niezbędna. Pamiętaj, że sprawne hamulce to podstawa bezpieczeństwa – nie warto na tym oszczędzać ani ryzykować samodzielnymi, niepewnymi naprawami.
