Silnik bierze olej – zużycie gładzi cylindrów czy uszczelniaczy?
Kiedy klient przyjeżdża do warsztatu i mówi, że silnik bierze olej, to dla nas, mechaników, jasny sygnał, że coś jest nie tak. To nie jest zwykłe zużycie, to znak, że olej znika z układu smarowania w tempie szybszym niż to przewidziane przez producenta. Normalne zużycie oleju istnieje, ale jest ono minimalne i związane z naturalnym procesem pracy silnika. Problem pojawia się, gdy trzeba dolewać go częściej niż co kilka tysięcy kilometrów.
Objawy nadmiernego zużycia oleju są dość charakterystyczne. Najczęściej zauważalnym jest niebieski dym z rury wydechowej, szczególnie podczas uruchamiania zimnego silnika lub podczas przyspieszania. Innym sygnałem jest stale obniżający się poziom oleju na bagnecie, mimo braku widocznych wycieków pod samochodem. Do tego może dojść głośniejsza praca silnika, a nawet spadek mocy.
Dlaczego silnik połyka olej?
Przyczyn tego zjawiska może być kilka, ale najczęściej winne są dwie główne kwestie: zużycie gładzi cylindrów lub problemy z uszczelniaczami zaworowymi i pierścieniami tłokowymi.
Zużycie gładzi cylindrów
Gładź cylindra to wewnętrzna powierzchnia cylindra, po której porusza się tłok. Jest ona niezwykle gładka i precyzyjna, co zapewnia właściwe uszczelnienie komory spalania i minimalizuje tarcie. Jednak z czasem, pod wpływem wysokich temperatur, ciśnienia i ciągłego ruchu tłoka, gładź może ulec zużyciu. Powstają na niej rysy, a jej powierzchnia staje się mniej gładka. To jakby w idealnie gładkiej rurze pojawiły się drobne nierówności.
Czynniki, które przyspieszają zużycie gładzi, to przede wszystkim niewłaściwa eksploatacja – jazda na krótkich dystansach, która nie pozwala silnikowi osiągnąć optymalnej temperatury pracy, przegrzewanie silnika, używanie oleju o niewłaściwych parametrach lub przedłużanie interwałów wymiany oleju. Zanieczyszczenia dostające się do silnika, np. przez nieszczelny filtr powietrza, również mogą działać jak papier ścierny, uszkadzając gładź.
Jak zdiagnozować stan gładzi? To zazwyczaj wymaga bardziej zaawansowanych narzędzi niż zwykły manometr. Możemy użyć endoskopu, aby zajrzeć do cylindrów przez otwory świec zapłonowych i ocenić wizualnie stan gładzi. W skrajnych przypadkach, gdy zużycie jest znaczne, można zauważyć tzw. progi na górze cylindra lub wyraźne rysy. Bardziej precyzyjną metodą jest pomiar ciśnienia sprężania w cylindrach. Jeśli ciśnienie jest wyraźnie niższe od normy, zwłaszcza w kilku cylindrach, może to wskazywać na zużycie gładzi.
Uszczelniacze zaworowe i pierścienie tłokowe
Tutaj mamy dwa kluczowe elementy. Uszczelniacze zaworowe, to małe gumowe elementy, które znajdują się na trzonkach zaworów, tam gdzie wchodzą do głowicy silnika. Ich zadaniem jest zapobieganie przedostawaniu się oleju ze smarowanej głowicy do komory spalania. Z czasem, gumowe uszczelniacze twardnieją, pękają i przestają spełniać swoją rolę. Olej wtedy swobodnie spływa po trzonkach zaworów do komory spalania i jest tam spalany. To jest bardzo częsta przyczyna, zwłaszcza w starszych samochodach.
Pierścienie tłokowe to z kolei elementy zamontowane na tłoku. Są ich zazwyczaj trzy – dwa pierścienie uszczelniające (kompresyjne) i jeden pierścień zgarniający (olejowy). Pierścienie uszczelniające odpowiadają za utrzymanie szczelności komory spalania, a pierścień zgarniający zbiera nadmiar oleju ze ścianek cylindra i kieruje go z powrotem do miski olejowej. Jeśli pierścienie są zużyte, zapieczone (często przez nagar) lub uszkodzone, nie spełniają swojej funkcji. Olej pozostaje na ściankach cylindra i jest spalany.
Zużyte pierścienie zgarniające to klasyka problemu bierze olej. Natomiast zapieczone pierścienie kompresyjne mogą prowadzić do utraty kompresji i również przyczyniać się do spalania oleju.
Konstrukcja czy eksploatacja?
Często słyszymy pytanie, czy problem z pobieraniem oleju to wina producenta, czy może zaniedbań ze strony właściciela. Prawda leży zazwyczaj pośrodku. Niektóre modele samochodów mają pewne wady konstrukcyjne lub po prostu są bardziej podatne na zużycie konkretnych elementów. Na przykład, niektóre silniki Forda EcoBoost 1.0 były znane z problemów z pierścieniami, a niektóre starsze jednostki Volkswagena z nadmiernym zużyciem oleju z innych powodów. Jednak w większości przypadków, właściwa eksploatacja i regularny serwis mogą znacząco opóźnić pojawienie się takich problemów.
Zaniedbania serwisowe, takie jak nieregularna wymiana oleju, używanie tanich, niskiej jakości olejów, czy ignorowanie objawów, to prosta droga do przyspieszonego zużycia silnika. Silnik to skomplikowany mechanizm, który potrzebuje odpowiedniej pielęgnacji.
Diagnostyka w warsztacie
Kiedy samochód trafia do nas z problemem bierze olej, zaczynamy od dokładnej diagnostyki. Poza wspomnianym badaniem ciśnienia sprężania i endoskopią cylindrów, sprawdzamy również drożność układu odpowietrzenia skrzyni korbowej (tzw. odmy). Zablokowana odma może powodować nadciśnienie w skrzyni korbowej, co może wypychać olej do komory spalania. Sprawdzamy również stan świec zapłonowych – ich wygląd może nam wiele powiedzieć o tym, co dzieje się w cylindrach. Spalamy olej zostawia na nich charakterystyczny nagar.
Co dalej? Metody naprawy
Po zdiagnozowaniu przyczyny, możemy zaproponować odpowiednie rozwiązanie.
- Jeśli problem leży w uszczelniaczach zaworowych, zazwyczaj wystarczy ich wymiana. W niektórych silnikach można to zrobić bez demontażu głowicy, w innych jest to konieczne. To stosunkowo prosta i mniej kosztowna naprawa.
- Jeśli problemem są zapieczone pierścienie, czasami można spróbować zastosować specjalne płukanki do silnika, które mają za zadanie rozpuścić nagar. Jednak to rozwiązanie nie zawsze jest skuteczne, zwłaszcza w przypadku znacznego zapieczenia.
- Jeśli zużyte są pierścienie lub gładzie cylindrów, często konieczny jest remont silnika. Remont może polegać na honowaniu cylindrów (przywracaniu właściwej struktury powierzchni) i wymianie pierścieni, lub w przypadku znacznego zużycia, na tulejowaniu cylindrów (wstawianiu nowych tulei) lub nawet wymianie bloku silnika. To już poważniejsze i droższe operacje. Remont kapitalny silnika to w zasadzie rozłożenie go na części pierwsze, sprawdzenie wszystkich elementów, wymiana zużytych i ponowny montaż.
Profilaktyka i porady dla kierowców
Najlepszym sposobem na uniknięcie problemu z braniem oleju jest regularna konserwacja. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń producenta dotyczących interwałów wymiany oleju i stosowanie oleju o odpowiedniej specyfikacji. Nie warto oszczędzać na oleju – dobry olej to podstawa zdrowia silnika. Równie ważne jest regularne sprawdzanie poziomu oleju na bagnecie, zwłaszcza przed dłuższą podróżą. Jeśli zauważycie, że poziom oleju spada szybciej niż zwykle, nie ignorujcie tego sygnału.
Usługi naszego serwisu
W naszym warsztacie w Poznaniu oferujemy pełen zakres usług związanych z diagnostyką i naprawą problemów z braniem oleju. Od prostych wymian uszczelniaczy zaworowych, przez bardziej zaawansowane prace związane z pierścieniami, aż po kompleksowe remonty silników. Dysponujemy nowoczesnym sprzętem diagnostycznym i doświadczeniem, które pozwala nam precyzyjnie zidentyfikować przyczynę problemu i zaproponować najskuteczniejsze rozwiązanie.
Podsumowując
Problem bierze olej to sygnał, że silnik potrzebuje naszej uwagi. Może to być stosunkowo prosta usterka, jak zużyte uszczelniacze zaworowe, ale równie dobrze może wskazywać na poważniejsze zużycie gładzi cylindrów lub pierścieni. Ważne jest, aby nie bagatelizować tego problemu i jak najszybciej zgłosić się do warsztatu. Wczesna diagnoza i naprawa mogą zapobiec poważniejszym uszkodzeniom i kosztownym remontom. Pamiętajcie, regularna konserwacja i dbałość o silnik to najlepsza inwestycja w długowieczność Waszego samochodu. Jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości co do pracy silnika, zapraszamy do nas – chętnie pomożemy.